Үй жөндеуге арналған мемлекеттік несие. Оны кімдер және қалай алады?

№1. Неліктен тұрғын үй инспекциясы нәтижеге әсер етеді?

Жергілікті тұрғын үй инспекциясының негізгі рөлі заңмен айқындалған. Жергілікті атқарушы органдар (қазір тұрғын үй инспекциясы) құқылы:

• бюджет несиесі есебінен күрделі жөндеуге жататын көппәтерлі тұрғын үйлердің тізімін қалыптастырады (мемлекеттік несие тек осы тізімге кіретін үйлерді жөндеу үшін беріледі);
• бюджет несиесі есебінен күрделі жөндеу жүргізуге қатысу туралы меншік иелерінің жалпы жиналысына өз бетінше бастама жасайды;
  кондоминиум нысанының ортақ мүлкіне техникалық тексеру жүргізеді;
• ортақ мүлікті күрделі жөндеуге арналған жобалау-сметалық құжаттаманы әзірлеуді және бекітуді ұйымдастырады;
• көппәтерлі тұрғын үйді күрделі жөндеуден кейін қабылдау және пайдалануға беру жөніндегі комиссияға қатысады.

№2. Неліктен меншік иелерінің дауысы шешеді?

Заңға сәйкес, бюджеттік несие есебінен күрделі жөндеу бағдарламасына қатысу-қатыспау мәселесін тек меншік иелері ғана шешуге құқылы. Тұрғын үй инспекциясы немесе МИБ/ҚС/басқарушы компанияның басшылығы тек ұсыныс жасауға құқылы. Ал шешімді тұрғын үй/тұрғын үй емес мүлік иелері қабылдайды.

Осы мәселе бойынша жиналыс шешімі заңды болуы үшін қатысушылар саны белгіленген:

• жалпы жиналысқа (жазбаша сауалнама) меншік иелерінің жалпы санының үштен екісінен астамы қатысуға тиіс;
• басым көпшілігі – жиналысқа қатысқан меншік иелерінің үштен екісінің астамы бұл ұсынысты мақұлдауы керек.

№3. Қандай мәселелер бойынша меншік иелерінің рұқсаты қажет? 

Күн тәртібі индустрия және инфрақұрылымдық даму министрінің "Кондоминиум нысанының ортақ мүлкін күрделі жөндеу жүргізу тәртібі туралы" нормативтік бұйрығымен бекітілді. Жалпы жиналыстың (жазбаша сұрату) хаттамалары тіркеу парақтары мен дауыс беру парақтарымен қоса міндетті  және басқа құжаттармен бірге уәкілетті органға ұсынылады.

Мемлекет қандай мәселелер бойынша меншік иелерінің мақұлдауы міндетті деп санайды:

• ортақ мүлікті күрделі жөндеуге бюджет несиесін алу туралы;
• кондоминиум объектісінің ортақ мүлкін немесе оның жекелеген бөліктерін күрделі жөндеуге арналған шығыстар сметасын бекіту туралы;
• жинақ шотында жинақталған ақшаны жұмсау туралы шешім қабылдау туралы;
• кондоминиум объектісінің ортақ мүлкін жөндеуге жобалық-сметалық құжаттаманы бекіту туралы;
• кондоминиум объектісінің ортақ мүлкіне күрделі жөндеу жүргізу мерзімдері туралы (қарыз алған күннен бастап 12 айдан аспайды).

Меншік иелерінің өтініші бойынша мәселелер тізімі артуы мүмкін, мысалы, жұмыс түрлерінің тізімі бөлек жасалуы мүмкін.

№4. Қандай жұмыс түрлерін істеуге болады?

Меншік иелері өз үйінде істегісі келетін жұмыс түрлерін анықтауға толықтай құқылы емес. Олардың тізімі заңнамада белгіленген. Жалпы ғимараттың жылу есептегішін және жылу алмасуды басқарудың автоматтандырылған жүйесін орнату міндетті. 

Минималды және максималды жұмыс пакеттері бар.

№5. Минималды тізімге не кіреді?

1. Үйдің төбесін жөндеу;
2. Кіреберісті жөндеу;
3. Тұрғын үйдің жертөлелерін жөндеу;
4. Жылу тұтынуды реттеудің автоматтандырылған жүйесін және үйге ортақ жылу энергиясын есепке алу аспаптарын міндетті түрде орнату.

№6. Максималды тізімге не кіреді?

1. Үйдің төбесін жөндеу;
2. Кіреберісті жөндеу;
3. Жертөлені жөндеу;
4. Қасбетті жөндеу;
5. Лифт жабдығын жөндеу (ауыстыру) (бар болса).
6. Жылу тұтынуды реттеудің автоматтандырылған жүйесін және үйге ортақ жылу энергиясын есепке алу аспаптарын міндетті түрде орнату.

№7. Қандай ерекшеліктер болуы мүмкін?

Бұл ережеден тыс ерекшеліктер белгіленген. Мысалы, мемлекеттік несиені үйдің шатырын немесе жертөледегі инженерлік желілерді ауыстыру үшін ғана алуға болады. Инженерлік желілерге мыналар жатады: ыстық және суық сумен жабдықтау, канализация. Қазір елімізде әкімдіктердің арнайы бағдарламалары бойынша мемлекеттік несие есебінен көпқабатты тұрғын үйлердегі ескі лифт жабдықтары ауыстырылып жатыр.

№8. Несиені қалай өтеуге болады?

Мемлекеттік несие меншік иелеріне қайтару шартымен беріледі, яғни олар қарыздың барлық сомасын бюджетке қайтаруға міндетті.

Жүргізілген күрделі жөндеуге жұсмалған қаражатты қайтару сомасының есебі кондоминиум объектісінің ортақ мүлкіндегі олардың үлесіне сәйкес жылжымайтын мүлік объектілерінің техникалық сипаттамалары негізінде айқындалады. Схема ортақ мүлікті ұстауға арналған ай сайынғы төлемдердің мөлшерін есептеу үшін қолданылатын схемаға ұқсас: пәтердің немесе тұрғын емес үй-жайдың ауданы неғұрлым үлкен болса, соғұрлым төлем көп болады.

Меншік иесі мемлекеттік несиені төлеуге міндетті, тіпті:

• үйге күрделі жөндеу жүргізуге мемлекеттен несие алу үшін дауыс беру өткен жалпы жиналысқа (жазбаша сауалнамаға) қатыспаса;
• міндетті күн тәртібінің бір немесе барлық мәселесіне "қарсы" дауыс берсе;
• бұл үйде емес, басқа жерде / қалада / елде тұрса;
• пәтерде / тұрғын емес үй-жайларда бірнеше меншік иесі бар болса;
• пәтерді сатқаннан кейін иесі өткізіп алған төлемдері бойынша қарыздарды төлеуге міндетті болса.

№9. Пәтер иесі несиені қайтармаса не болады?

Пәтердің / тұрғын емес үй-жайдың меншік иесі төлем мерзімі өткеннен кейін қарызын өтемесе, мамандандырылған уәкілетті ұйым күрделі жөндеу жүргізу үшін алған қарызды мәжбүрлеп өндіріп алу туралы нотариусқа немесе сотқа жүгінеді.

№10. Меншік иелеріне ыңғайлы болу үшін қандай өзгерістер енгізілді?

Түзетулер қабылданғанға дейін меншік иелерінің күрделі жөндеу жүргізуге мемлекеттік несие алуын тоқтатқан бірқатар ережелер болды. Мысалы, қарыз ортақ жауапкершілік негізінде берілді. Бұл дегеніміз адал меншік иелері несиені өздері үшін және төлеуден бас тартқан не төлегісі келмеген көршілері үшін де төлейтінін білдірді.

Лицензиясы бар компаниялардың жобалық-сметалық құжаттаманы дайындау бойынша қызметтерінің қымбаттығы меншік иелеріне қосымша жүк болды. Онсыз өтініш, тіпті, қаралмайтын. Қазір бұл құжаттар пакеті жергілікті бюджет есебінен төленеді.

№11. Несие мөлшерлемесі мен мерзімі қандай?

Алматы әкімдігінің Informburo.kz тілшісіне көппәтерлі үйді күрделі жөндеуге берілетін мемлекеттік несие пайызсыз екенін мәлімдеді. Қарыз мөлшері меншік иелері таңдаған жұмыс түрлеріне немесе пакетке байланысты. Өтеу мерзімі – орта есеппен жеті жыл.