Қазақстанда пәтер иелерінің кооперативтері (ПИК) орнына тұрғын үйді басқарудың жаңа формалары енгізілді:

  • меншік иелері бірлестігі (МИБ) – заңды тұлға ретінде тіркелу;
  • қарапайым серіктестік – заңды тұлға ретінде тіркелмей, барлық меншік иесімен тікелей бірлесіп басқару формасы.

Көппәтерлі үй тұрғындары ендігі кезекте "бір үй – бір бірлестік – бір есепшот" қағидасына сәйкес барлық шығысты қадағалай алады. Пәтер иелері 2021 жылдың 7 қаңтарына дейін тұрғын үйді басқарудың бір формасын таңдауы тиіс.

Осы орайда Informburo.kz тұрғын үйді басқарудың жаңа формаларына шолу жасады.

№1. Тұрғындар басқару формасын қалай таңдайды?

"Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" заң 2020 жылғы 7 қаңтарда қабылданды. Осы уақыттан бастап бір жыл ішінде (2021 жылғы 7 қаңтарға дейін) көппәтерлі тұрғын үй иелері жиналыс өткізіп, МИБ не қарапайым бірлестік құру туралы шешім қабылдайды. Жиналысқа тұрғындардың кемінде 51 пайызы қатысуы тиіс. Қабылданған шешімді меншік иелерінің кемі 26 пайызы қолдауы керек. Жиналыста басқару формасынан бөлек,

  • үй кеңесі;
  • ревизиялық комиссия;
  • бірлестік төрағасы анықталады.

№2. Меншік иелері бірлестігі деген не?

Меншік иелері бірлестігі – бір көппәтерлі тұрғын үй пәтерлерінің, тұрғын емес үй-жайларының меншік иелері құрған, кондоминиум нысанын басқаруды жүзеге асыратын, оны күтіп-ұстауды қаржыландыратын және оның сақталуын қамтамасыз ететін заңды тұлға ретінде тіркелген коммерциялық емес ұйым.

МИБ пәтер иелерінен құрылады. Оны басқаратын төраға бір жылға сайланады. Аула сыпырушы, электрик, сантехник сияқты мамандар штатқа жұмысқа алынбайды. Олардың қызметін шарт бойынша сервистік қызмет көрсететін ұйым орындайды. Ай сайын жиналатын ақша сомасын тұрғындардың өзі белгілейді.

Оқи отырыңыз: Тұрғын үй кезегіне қалай тұруға болады? Нұсқаулық

№3. МИБ-тің ПИК-тен қандай айырмасы бар?

Пәтер иелерінің кооперативі:

  • ПИК бірнеше тұрғын үйді басқарады.
  • Кооператив құрамында пәтер иелерінен басқа тұрғын үйге қатысы жоқ тұлғалар болады.
  • Сырттан келген басқару мекемелері тұрғындарға өздерінің қызметі мен тарифін белгілейді.
  • Бірнеше үйге бір ғана шот ашады.

Меншік иелері бірлестігі:

  • МИБ құрамына сол үйдің тұрғындары ғана кіреді.
  • Әрбір үйдің басқару мекемесі болады.
  • Сырттан келгендер тариф белгілей алмайды, олар тек МИБ-пен жасалған келісімшарт негізінде жұмыс істейді.
  • Әрбір үйдің жеке есепшоты болады.
  • МИБ тұрғын үйді күтіп ұстау бойынша ешқандай қызмет көрсетпейді, тек қызмет көрсететін субъектілермен келісімшартқа отырады.

№4. ПИК жұмысы тұрғындар көңілінен шықса, басқару формасын өзгерту міндетті ме?

ПИК 2022 жылдың 1 шілдесіне дейін басқарушы немесе қызмет көрсетуші компаниялар болып қайта құрылуы шарт. Оған дейін МИБ не қарапайым серіктестікпен қатар жұмыс істей береді. ПИК жұмысы тұрғындардың көңілінен шықса, бірлестік кооперативпен әрі қарай жұмыс істей алады. Бірақ, ол қызмет көрсетуші кооперативпен келісімшартқа отыруы тиіс.

№5. Меншік иелері бірлестігін тіркеу үшін қандай құжаттар қажет?

  • Өтініш.
  • Жиналыс хаттамасы.
  • Меншік иелері бірлестігінің жарлығы (МИБ-ті тіркеу кезінде тұрғындар типтік жарлықты таңдаса, оны тапсыру қажет емес).
  • Заңды тұлғаны мемлекеттік тіркеу үшін бюджетке алымның төленгенін растайтын түбіртек (ақысы 1 АЕК – 2 651 теңге).
Оқи отырыңыз: Пәтер иелері кооперативі МИБ болып ауысады. Одан қарапайым тұрғынға не пайда?

№6. Тұрғын үй кеңесі мен төрағаның міндетіне не кіреді?

Тұрғындар жиналысында тұрғын үй кеңесі мен ревизиялық комиссия 3 жылға, ал төраға 1 жылға сайланады. Жиналыста төрағаның жалақысының сомасы бекітіледі. Ревизиялық комиссия құрамында 3 адам бар, егер шағын үй болса, 1 ревизор сайлауға болады.

Үй кеңесінің міндеті:

  • басқару формасы мен қызмет көрсетуші компанияны таңдау;
  • кондоминиум нысанын басқару жұмысын үйлестіру;
  • есепшоттағы ақшаның жұмсалуын бақылау;
  • жиналыс өткізу және жазбаша сауалнама ұйымдастыру, хаттаманы және жазбаша дауыс беру парақтарын рәсімдеу;
  • кондоминиум нысанын басқару мен күтіп ұстауға арналған кірістер мен шығыстардың жылдық сметасын және атқарылған жұмыстардың есебін қарап, жиналыстың бекітуіне шығару;
  • тұрғын үйді басқару бойынша айлық және жылдық есеп беруді ұйымдастыру.

Төраға міндеті:

  • бірлестікті заңды тұлға ретінде тіркеу және есепшот ашу;
  • тұрғындардың тізімін жасау;
  • бірлестік атынан сервистік ұйымдармен тікелей жұмыс істеп, келісімшартқа отыру;
  • жиналыста қабылданған шешімдер туралы ақпарат тарату;
  • тұрғындар қабылдаған шешімдерді орындау.

№7. Жөндеуге қажет қаржы қалай есептеледі?

Заң бойынша бірлестік төрағасы ағымдағы және күрделі жөндеуге арналған есепшотты міндетті түрде екінші деңгейлі банктерден ашуы керек. Алдымен ағымдағы жөндеуге жұмсалатын ай сайынғы төлемдер әдістемеге сәйкес есептеледі.

Ал күрделі жөндеу мәселесі тұрғындар қатысатын жиналыста көтеріледі. Заң бойынша күрделі жөндеуге қажет қаражат мөлшері: 1 шаршы метр үшін – 13 теңге. Тұрғындар жөндеуге одан көбірек сомада қаржы жинай алады.

Оқи отырыңыз: 2021 жыл соңында Жер кодексіне қатысты мораторий күшін жояды. Жер дауы қайта өрши ме?

№8. Қызмет көрсету бағасы қалай белгіленеді?

Заңда қызмет көрсету бағасын белгілеу әдістемесіне өзгерістер енгізілген. Соның ішінде бірлестік төрағасы үй кеңесімен бірлесе жылдық шығыстар сметасын әзірлеп, жиналысқа шығаруы керек. Тұрғындар қолдаса, сол жылдық сома әр шаршы метрге, одан соң 12 айға бөлінеді. Бұл сома тұрғын үйдің:

  • конструкциясына;
  • салынған жылына;
  • көлеміне және тағы басқа ерекшеліктеріне байланысты шешіледі.

№9. МИБ тозығы жеткен лифтілерді ауыстыра ала ма?

Жергілікті бюджет қаржысы жеткілікті болса, МИБ-тің лифтілерді ауыстыруға құқығы бар. Бірақ, міндетті түрде осы мәселеге қатысты жиналыс өткізілуі керек. Онда тұрғындар лифтіні ауыстыруға келісім беруі шарт. Содан соң жергілікті атқарушы орган жергілікті бюджеттен бөлінген ақшаға лифтілерді ауыстырса, тұрғындар ол соманы қайтарып беруі керек.

Мұндай тәжірибе Нұр-Сұлтан қаласында бар: лифтіні ауыстырғанға әрбір пәтер иесі ай сайын 2 500-3 000 теңге қосымша ақы төлейді.