Орталық Азия экологиялық зерттеулер институтының зертханасы Ақтау базарларында сатылатын итбалық майының пайдалы қасиеттерін жоққа шығарды. 

Ғалымдар тәжірибелік жолмен алынған мәліметтерді талдай келе, Каспий итбалығының  майлары тек емдік қасиеттерге ие емес, сонымен қатар адам денсаулығына қауіп төндіреді деген қорытындыға келді. Зертханалық зерттеулердің нәтижелері май құрамындағы кадмий, қорғасын, мышьяк және басқалары сияқты ауыр металдардың шоғырлануының жоғарылағанын анықтады.

Ғалымдардың айтуынша, бұған Каспий қайраңындағы мұнай-газ компанияларының қызметі мен теңізге улы заттардың шығарылуы әсер етеді.

"Базарларға немесе дүкен сөрелеріне жіберілетін итбалық майының барлығы майдагерлік жағдайында жасалады, өйткені бұл өнімді фармакологиялық немесе басқа ресми компаниялар айналыспайды.Сонымен қатар, ерекше жағдайлардың болмауы зиянды заттардан толықтай таза шикізат өндіруді мүмкін етпейді. Материалды алғашқы дайындау сияқты факторлар ескерілмейді (жуу, кептіру, ұнтақтау және басқа), сынамаларды дайындау, алу, орау және салқындату үшін қажетті бөлмелер жоқ. Олар міндетті түрде микроклимат үшін арнайы жағдайларға ие және санитарлық нормаларға сәйкес келуі керек", – делінген хабарламада.

Оқи отырыңыз: Каспий итбалығы Қызыл кітапқа енді. Бұл оны жойылып кетуден құтқара ма?

Зерттеу жүргізуге Ақтау базарларында Каспий итбалығының майы барлық дерлік ауруды, соның ішінде коронавирусты емдейтін керемет дәрі ретінде сатылатыны себеп болды. Сатушылар емдік қасиеттерін алға тартып, жүкті әйелдерге де ұсынады. Өнімге аннотация берілмейді. Аурудың тізімі бар баспа жадынамасында аталмыш майдың кез келген ауруға ем екені ғана жазылады.

"Адам тамақтану тізбегінің жоғарғы жағында орналасқан жануарлардың, мысалы, жыртқыштардың өнімдерін жегенде немесе емдік мақсатта ішкенде, трофиктің төменгі деңгейлерін алып жатқан тамақ үшін жануарларды пайдаланғаннан екі-үш есе көп улы заттар алады. Ақтау базарының сөресінен итбалық майының химиялық құрамы туралы зерттеу жүргізген ғалымдардың мәліметтеріне сүйене отырып, тұтынушы сапасы мен өндіріс технологиясы күмәнді өнімді ғана емес, ауыр металдардың күшті коктейлін де алады деп айтуға болады. Ауыр металдар мен олардың қосылыстары адам ағзасына зиянды әсер ететіні, бүйрек пен бауыр, жүйке, иммундық, эндокриндік және репродуктивті жүйелердің ауруларын қоздыратыны белгілі", – деді ветеринария ғылымдарының докторы Айдын Қыдырманов. 

Суда жүзетін жануарлардың популяциясын құтқару үшін ұзақ жылдар бойы күресіп келе жатқан Каспий теңізінің итбалықтарын зерттеу және қалпына келтіру орталығының мамандары бірінші болып мәселеге назар аударды. Каспий теңізінде кездесетін жалғыз теңіз сүтқоректісі – Каспий итбалығы немесе итбалық (Pusa caspica) теңіздің экожүйесінде ерекше рөл атқарады. Итбалық Каспийдің су экожүйесінің трофикалық тізбегінің жабатын буын және оның күйінің негізгі түр көрсеткіші бола отырып, теңіздің бүкіл акваториясында тіршілік етеді. Осы жануардың күйі арқылы Каспийдегі судың сапасын бақылауға болады.

Соңғы 30 жылда Каспий итбалықтарының саны 10 есеге азайды. Бұған көбінесе Каспий суының құрамында кадмий, қорғасын мен мышьяктың пайда болуы себеп. Осыған байланысты, итбалық майының денсаулыққа қатысты жарнамалық уәделері өте қисынсыз болып көрінеді. Сонымен қатар, ғалымдар вирустар мен туберкулез, трофикалық жаралар, анемия, дистрофия, рахит, астма, бронхит және бронх демікпесі және басқалары сияқты ауруларды емдеуге кез келген жануардың майының пайдасын жоққа шығарады. Олар Ақтау базарларындағы саудагерлердің "сиқырлы сауығу жолы" шындыққа жанаспайды деп отыр.