Бүгін, 21 ақпанда мұсылман жыл санауы бойынша Шағбан айы басталды. Биыл Рамазан айы 23 наурызда басталады. Оған дейінгі 30 күнде, яғни Шағбан айында әрбір мұсылман орындауы тиіс амалдарды баяндаймыз.
Материал ҚМДБ деректеріне сүйене отырып жазылды.
№1. Қаза оразаны өтеу
Рамазан айы басталмас бұрын өткен жылдағы қаза болған ораза күндерін өтеген абзал. Өтелмеген ораза адамға қарыз болып жазылады. Ораза қазасын өтейтін адам күнделікті намаз кестесін негізге алады. Таң намазы кірген уақытта ауыз бекітеді, яғни сол уақытқа дейін сәресін ішіп-жеуге рұқсат. Ал ақшам намазы уақыты кіргенде ауыз ашады.
Ораза қазасының арнайы ниет-дұғасы жоқ. "Алла ризалығы үшін Рамазан оразасынан қалған пәлен күндік қаза оразаның бірінші күнін өтемекке ниет еттім" деуге болады.
Оқи отырыңыз: Ораза қазасы немесе қарызы. Оны қалай өтейді?
№2. Қарыздарды қайтару
Рамазан айына дейін қаза оразаны өтеп қана қоймай, ақшалай қарыздарды да қайтарып қойған жөн. Қарыз – берсе сауап, алса мойнына аманат болып жазылатын дүние. Хадисте қарызы бар адам қарызын өтемей тұрып садақа бермеуі керек екені жазылған. Берілмеген зекет те қарыз деп есептеледі. Қарызын өтеу, зекет беру – парыз. Зекет қарызы бар адамның садақасы қабыл болмайды.
№3. Ниет ету
Рамазан айында жасаймын деген құлшылықтарға Шағбан айынан бастап ниет еткен жөн. Алдын ала ниет етпей, ешбір амал қабыл болмайды. Рамазан айында ораза ұстауға шынайы түрде ниет етсеңіз қазірден әдеп-амалдарды үйрене бастаңыз. Рамазан айында ораза ұстау әр мұсылманның парызы болған соң арықтау үшін, денсаулық үшін, жұртқа ілесу үшін емес, Алланың разылығы үшін ауыз бекітуге ниет ету керек.
Оқи отырыңыз: Намаз оқымай, ораза ұстау дұрыс па? Ауыз бекіту үшін білу тиіс 20 сұраққа жауап
№4. Ағзаны дайындау
Рамазан айы жақындағанда ағзаны оразаға дайындау қажет. Адам бірден ұзақ уақыт бойы нәр татпаса ағзада үлкен өзгерістер болып, ол белгілі бір ауруға әкелуі мүмкін. Сол себепті күнделікті ішіп жүрген тамақ мөлшерін біртіндеп азайта бастаған жөн. Алғаш рет ораза ұстайтындар қазірден ауыз бекітіп, ағзасын үйрете берсе болады.
Рамазан айы басталғанша денсаулыққа көңіл бөліп, иммунитетті барынша көтеріп алу керек. Мүмкіндік болса, дәрігерге көрініп, асқазан-ішек жолдарын тексеріп алған жөн. Биыл ораза көктемнің қақ ортасында басталады, сондықтан авитаминоз (ағзадағы витамин жетіспеушілігі) жиі мазалайтын кезге тұспа-тұс келіп тұр. Осы орайда ағзаңызға қажет дәрумендерді, құнарлы тағамды уақытылы ішіп, аптасына кем дегенде бір күн ораза тұту абзал болмақ.
№5. Жаман әдеттерден арылу
Рамазан айын жоспарлаңыз. Немен айналысатыныңызды, қандай амалдар жасайтыныңызды қағазға жазып қойыңыз. Өткен оразада жіберген қателіктеріңізді еске түсіріп, оларды осы Рамазан айында қайталамауға тырысыңыз. Шағбан айында жаман әдеттеріңізден арылуға қамданып, жақсы әдет қалыптастыруды бастаңыз. Мысалы, темекіні тастай алмай жүрсеңіз Рамазанды күтпестен қазірден амалын жасаңыз. Денсаулық та аманат екенін ұмытпаңыз.
№6. Ұйқыны реттеу
Оразада тек тамақтан ғана тыйылмай, ұйқы режимін де реттеу маңызды. Сәресіне ұйықтап қалмау үшін ерте ұйықтап, ерте тұруға ертерек бой үйреткен дұрыс. Күнде 7-8 сағаттан көп ұйықтайтын болсаңыз Шағбан айынан бастап аз ұйықтап үйреніңіз. Себебі сәресіне тұруға ерініп, түнде ауыз бекіте саламын деуге болмайды. "Сәресін ішіңдер, өйткені сәресінде береке бар" дейді.
Оқи отырыңыз: Құран оқу, пітір беру, салауат айту, отбасыға көңіл бөлу. Оразада орындайтын 10 амал
№7. Ас мәзірін дайындау
Ауыз бекіткенде сәресі мен ауызашарда не ішіп-жеймін деп бас қатырмас үшін ертерек ас мәзірін жасап қою артық етпейді. Ораза кезінде тұзды, майлы, қуырылған және газдалған өнімдерді азырақ тұтынған жөн. Оның орнына мейілінше сіңімді әрі жеңіл тамақ жеген дұрыс. Сол себептен Рамазан айы басталмас бұрын қажет азық-түлікті ертерек әкеліп қойған абзал. Ораза жақындағанда базарлар мен дүкендерде сауда сапырылысып кетеді. Мүмкіндік болса, үйде түшпара, мәнті секілді жартылай дайын өнімдерді жасап қоюға болады.
Азық-түлікті ерте алып қою тоңазытқышты толтырып қою деген сөз емес. Тәтті, ащы, тұзды, майлы тағамдарды мейлінше азайтыңыз. Ас мәзіріңізде көкөніс пен жеміс-жидек көп болсын.
№8. Тазалық жүргізу
Ішкі-сыртқы тазалыққа мән беріңіз. Денеңізді таза ұстаңыз. Дәрет алуды білмесеңіз, үйреніңіз. Үйіңізге толықтай тазалық жұмыстарын жүргізіңіз. Әзір кимейтін қалың киімдерді жуып, ұқыптап жинап қойыңыз. Мүлдем кимейтін таза киімдеріңізді мұқтаж жандарға таратыңыз. Үйіңізде ескі-құсқыны, керексіз заттарды жинамаңыз. Ескі заттардан арылыңыз. Үйдің ішін ғана емес, сыртын, ауланы да тазалап қойған жөн. Әктеу, сырлау жұмыстарын да оразаға дейін ертерек аяқтап қойған дұрыс.
№9. Артық ойдан арылып, алаңдататын шаруаларды бітіру
Рамазан айы құлшылық жасайтын қасиетті ай болғандықтан, алаңдататын, аяқсыз қалған жұмыстарыңызды аяқтап тастаған жөн. Мысалы, өзге жерге көшуді жоспарласаңыз, қазірден қамданыңыз. Кәсіп бастаймын десеңіз, қазірден іске кірісіңіз. Денсаулығыңызға алаңдасаңыз, дәрігерге қаралып, ағзаңызды тексеріңіз. Ораза кезінде тісіңізді емдеткенде ауыз ашып жіберуіңіз мүмкін. Сондықтан Рамазан айы басталғанша оразаға кедергі келтіруі мүмкін шаруаларды тындырыңыз.
Жаман ойдан арылып, өкпе-реніш, ашу-ызаға бой бермеңіз. Жан-дүниеңізді тазалап, мазалап жүрген ойларды еркіне жіберіңіз.
№10. Туыстық қарым-қатынастарды реттеу
Шағбан айынан бастап туыстармен арадағы қарым-қатынасты реттеп, оны одан әрі нығайта түскен жөн. Ағайындармен байланысты үзіп алудан сақтаныңыз. Туыстардың үйіне бару, хабарын алып, хал-жағдайын сұрау, хат жазу, телефон соғу, науқастың көңілін сұрау, қуанышын бөлісіп, қайғы-мұңына ортақтасу, басына іс түскенде қасынан табылу, сапарға шығып кеткен ағайынның мал-жанына қарайласу – туыстық қатынастың сипаттары. Сондай-ақ, көңілі жүдегенді жұбатып, қиналған туысқа қол ұшын беріп немесе орайы келгенде сый-сыяпат жасап та туысқандықты нығайтуға болады.
Туыстарыңызбен араңыз алшақтап кетсе хабарласып, ренжігендерден кешірім сұрап, ренжіткендерін кешіріп, қарым-қатынасты түзеуге тырысқан жөн.
