Адам ағзасындағы кальцийдің негізгі үш міндеті:
- ас қорыту жұмысына, жүйкеге, адамның қорғаныс қабілетінің жетілуіне және шаухат өндіру жүйесіне қатысады;
- қанды тазалауда басты рөл атқарып, жүректің қалыпты жұмыс жасауына кепіл болады;
- мидан жүйке жүйесі арқылы ағза бөліктеріне белгі береді. Яғни, ми адамға тойғаны немесе ұйқысы келгені секілді түрлі белгі береді, осы хабарды жүйке жүйесінің талшықтары арқылы керекті жеріне жеткізуге кальций жауапты.
Сонымен қатар, кальций бұлшық еттердің ширығуы мен босаңсуына және қанның ұю процесіне де жауап береді. Мәселен, пышақ кесіп кеткен жерден қан тоқтамаса немесе таңертеңгілік тіс тазалағанда үнемі қызыл ет қанайтын болса, демек, ағзада кальций жетіспейді.
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының мәліметінше, кальцийдің тәуліктік мөлшері 1 жасқа дейінгі нәрестелерде 600 мг болса, он жасқа дейінгі қажеттілік – 800 мг.
Кальций жетіспеушілігі туындаған жағдайда, балалардың өсіп-жетілуі мен тістерінің шығуы кешеуілдеп, сүйектері қисайып, түрлі асқынулар туындауы мүмкін. Жасөспірімдер мен жастарға күніне 1200-1500 мг кальций тұтыну қажет.
Ал 20-50 жас аралығындағы ер-азаматтар мен әйел адамдар үшін тәуліктік мөлшер – 1 000 мг. Бір қызығы, 50 жастан асқан әйел адамдарда кальций жетіспеушілігі күрт артып, ағзаның оны "тұтынуы" 1 500 мг асады екен.
Д дәрумені кальцийдің ажырамас бөлігі
Қарапайым тілмен айтқанда, кальциі мол түрлі өнімдерді тұтынуыңыз мүмкін, алайда құрамында Д дәрумені болмаса, ағза минералдың тіпті жартысын да қабылдай алмайды. Шай мен кофе, газдалған сусындар және алькогольді ішімдіктер мен шылым ағзадағы кальцийдің "жуылуына" алып келеді.
Кальцийдің қайнар көзі – сүт өнімдері десек, соның ішінде құрттың сүйектің қатаюына, көздің көруіне, тістің сау өсуіне және ас қорыту сөлінің қалыпты бөлінуіне пайдасы орасан зор.
Кальций тапшылығы аурулары
Кальций жетіспеушілігі, емделмеген кезде, денсаулықтың бірнеше проблемаларына әкелуі мүмкін:
- Остеопороз. Бұл – сүйектер минералдарды сіздің ағзаңыз алмастыра алатыннан гөрі тез жоғалтатын жағдай. Бұл сүйектерді кеуекті, сынғыш етеді. Бұл ауру ересек ересектерде, әсіресе әйелдерде жиі кездеседі.
- Жүрек-қан тамырлары аурулары. Кейбір зерттеулер көрсеткендей, жеткілікті мөлшерде кальций тұтыну жүрек ауруы мен инсульттан қорғайды. Осылайша, кальций тапшылығы жүрек-қан тамырлары қаупін тудыруы мүмкін.
- Жоғары қан қысымы. Майсыз және майсыз сүт өнімдерінен, жемістер мен көкөністерден тұратын диета қан қысымын төмендетуі мүмкін.
- Қатерлі ісік. Кальцийдің жетіспеуі ішектің немесе тік ішектің қатерлі ісігіне әкелуі және простата қатерлі ісігінің даму қаупін арттыратыны белгілі зерттеулермен дәлелденді. Кальций қоспалары немесе құрамында кальций мөлшері жоғары диета қабылдау бұл жағдайдың алдын алады.
Кальций жетіспеушілігінің негізгі 9 белгісі:
- Сүйек тығыздығының төмендеуі;
- Бұлшықеттің құрысуы;
- Көгеру;
- Менструация кезінде ауырсыну;
- Есте сақтау қабілетінің төмендеуі;
- Тіс ауруы;
- Тырнақтардың сынғыштығы;
- Ұю, ұйып қалу;
- Шаршау.
