Көктем мен жаз маусымдары – аллергиясы бар адамдар үшін жайсыз уақыт. Көптеген зерттеулерге сәйкес, планетаның әрбір төртінші тұрғынын шырышты қабықтың маусымдық қабыну ауруы мазалайды. Бұл шырышты қабықтың әсіресе, кейбір өсімдіктердің гүлдену кезеңінде ерекше сезімтал болатыны белгілі.
№10 Алматы қалалық емханасының аллергологы Дмитрий Ким осындай диагнозы бар адамдарға қарапайым ережелер мен дұрыс таңдалған терапияны пайдалана отырып, өмір сүру сапасын жақсартуға, жайсыздықтарды басуға болатынын айтып берді.
Маман кейбір шектеулерді сақтай отырып, бұл кезеңді қиналмай өткеруге болатынын жеткізді. Ол қазіргі уақытта дәрі-дәрмектердің кең спектрі бар екеніне назар аударды: бір-бірінің әсерін күшейтетін қоспалы, сондай-ақ мұрынға арналған спрейлер, көз тамшылары секілді жергілікті препараттар.
"Бұл орайда әртүрлі тамыр тарылтқыш тамшыларға ерекше назар аударғым келеді. Олармен мұқият болу керек. Және дәрігер тағайындаған қабылдау мерзімінен асырмау қажет. Құрамында гормон бар препараттардан қорқудың керегі жоқ, сіз оларға үйреніп кетпейсіз, алаңдамаңыз", – деп сендірді Дмитрий Ким.
– Адамды осы аурудан толықтай арылтуға бола ма және аллергияға қарсы вакцинация бар ма?
– Өкінішке орай, қазір барлығына көмектесетін әмбебап әдіс ұсына алмаймыз. Бірақ ағзаның белгілі бір аллергендерге әсерленгіштігін төмендету арқылы аурудың себебін емдейтін "аллергенге тән иммунотерапия" (АСИТ) деп аталатын емдеу әдісі бар. Оның мәні денеге аллергендердің төмен концентрациясын енгізуде, кейін бірте-бірте мөлшері жоғарылайды. Осылайша, ағза жаттығады. Сөйтіп, ауадағы аллергендердің концентрациясы максималды болған кезде, ағзаға бұрынғыдай қатты әсер етпейді. Бұл иммунотерапияның алдында тексеруден өту керек: арнайы сынақтарға қан тапсыру және аллерголог-иммунологтың кеңесін алу. Соның қорытындысы бойынша шешім қабылданады. Жас ерекшелігі бойынша АСИТ алты жастан бастап алынады. Иә, мұны "аллергиялық вакцинация" деп атауға болады.
– Аллергия кезінде жағдайды жеңілдету үшін не істеу керек?
– Бірқатар алдын алу шараларын сақтаған жөн. Мысалы, тозаңнан барынша аулақ болуға тырысу. Шуақты және желді күндерде мүмкіндігінше үй-жайда болу. Терезелерді ашпай, ауа баптағыш қолдану. Мұрынның шырышты қабығында пленка жасайтын арнайы спрейлерді қолдану, осылайша тозаңмен жанасуды азайту. Сыртта медициналық маска мен күннен қорғайтын кең көзілдірік кию. Сырттан келген соң бетті жуып, мұрынды тұзды ерітіндімен шаю, жуыну керек.
Оқи отырыңыз: Маусымдық аллергия мен астмадан қалай арылуға болады? Аллергологпен сұхбат
– Қандай өсімдіктер поллинозды (аллергияның медициналық атауы) тудыруы мүмкін және бұған алдын ала дайындалуға бола ма?
– Тозаң шығаратын барлық өсімдіктер. Сондай-ақ бұл тозаңның жеткілікті концентрациясы болуы керек және ағзаның сенсибилизациялануы үшін біраз уақыт қажет. Аллергологқа маусымның басталуына бірнеше апта қалғанда баруға болады.
– Қазақстан аумағында қандай маусымдық кезеңдерде поллиноздар жиі дамиды?
– Солтүстік жарты шардың барлық жеріндегідей, кейбір шеткі нүктелерді есептемегенде, бұл – көктем, жаз, күз. Яғни, шөптер немесе ағаштар гүлдейтін кезеңдер.
Біздің аймақта гүлдену кезеңі сәуір айының соңынан мамырдың басына дейін, ағаштар (қайың, терек) гүлдей бастағанда, содан кейін шалғынды шөптер гүлдейді. Шілденің ортасынан қыркүйекке дейін – арамшөптердің гүлденуі (жусан, квиноа және басқалары). Мерзім ауа-райына байланысты өзгеруі мүмкін. Егер бір ай жылырақ болса, онда гүлдену маусымы ертерек басталуы мүмкін.
– Маусымдық аллергияның пайда болуына қандай факторлар ықпал етеді?
– Бірінші кезекте, тұқым қуалайтын бейімділік. Оның үстіне, ата-аналардың немесе аталардың, әжелердің аллергиясының түрі кез келген болуы мүмкін. Екіншісі, тұрғылықты жер әсер етуі мүмкін. Мысалы, егер айналада жусан өссе, онда осы тұрақты байланысқа бола жусанға сезімталдықтың даму қаупі артады.
Оқи отырыңыз: Обыр, аллергия, цирроз. Қымыз қандай ауруларға ем?
– Маусымдық тозаң аллергиясын қандай белгілерден анықтауға болады?
– Тұмау, мұрынның бітелуі, мұрынның қышуы, түшкіру, көздің қызаруы, көздің қышуы. Мұның бәрі жалпы ауырсынумен бірге жүруі мүмкін. Ең бастысы – бұл маусымдық көріністер.
– Поллиноздың себебі сезімтал адамның арнайы тозаң бөлшектеріне реакциясы деп айтуға бола ма?
– Дұрыс, поллиноз – бұл аллергиялық риниттің ерекше жағдайы, ол маусымдық және өсімдік тозаңына сезімталдықпен сипатталады.
Тозаңның ерекше бөлшектері дегеніміз өте дұрыс тұжырым. Салыстырмалы түрде жақын уақытқа дейін аллерген бүтін, біртұтас нәрсе ретінде қарастырылды. Ал қазір зертханалық зерттеулердің арқасында бұл аллергеннің құрамдас элементтерін бөліп тануға мүмкіндік бар. Бұл айқасқан реакцияларды анықтауға көмектеседі. Және АСИТ-ті онсыз елестету қиын.
