Қазақстанда олар тіркелген күніне қарамастан жекелеген санаттар үшін баспана алудың басым құқығын жоюды жоспарлап отыр. Тиісті нормалар Мәжілісте бірінші оқылымда қаралып жатқан Тұрғын үй саясатын реформалау туралы заң жобасында қарастырылған.
Заң жобасы тұрғын үй қатынастары саласындағы заңнаманы жетілдіру және "Отбасы банкі" толыққанды даму институтын құру мақсатында әзірленген. Жоспарланған түзетулерді Мәжіліске Өнеркәсіп және құрылыс министрі Қанат Шарлапаев таныстырды.
Оның айтуынша, қолданыстағы заңнамаға сәйкес жергілікті атқарушы органдар азаматтарды тіркеу және оны ұстау, сондай-ақ тұрғын үйді бөлу және беру функцияларын жүзеге асырады. Енді олар бұл функцияларды "Отбасы банкіне" беруді жоспарлап отыр, бұл үшін банк ұлттық даму институтына айналады. Осылайша, "Отбасы банкі" екінші деңгейлі банктер жүйесінен шығарылып, банктік және басқа да операцияларды қаржы реттеушісінің лицензиясынсыз жүзеге асыратын болады.
"Отбасы банкінің базасында тұрғын үймен қамтамасыз ету орталығы құрылады. Онда белгілі бір санатқа жататынына қарамастан барлық азаматтар тіркеле алады. Әр өтініш бойынша отбасының цифрлық портреті қалыптасады. Отбасының цифрлық портреті. табысы, мүлкі мен активі ашылады. Бұл мұқтаж азаматтың отбасылық жағдайының барлық ерекшеліктерін толығымен ескеруге мүмкіндік береді", – деді Қанат Шарлапаев.
Тұрғын үймен қамтамасыз ету орталығы мемлекеттік деректер базасымен біріктірілген бірыңғай ақпараттық база болады.
Орталық арқылы азаматтар:
- тұрғын үйге мұқтаждардың жағдайын растады;
- кезекте тұрады;
- Ипотека алу үшін банкке хабарласады.
Оқи отырыңыз: Үй алу үшін ай сайын қанша ақша табу қажет? Ипотекаға қатысты маңызды 10 сұраққа жауап
Сонымен қатар, ұсынылып отырған жаңа үлгіде тұрғын үйді мұқтаждар арасында бөлу тіркеуге тұру мерзімі мен табыс деңгейіне байланысты жүзеге асырылатын болады. Қолданыстағы заңнамада тұрғын үйге басым құқық берілген 176 мыңға жуық адам кезекте тұрған:
- ҰОС ардагерлері – 51 адам;
- жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балалар – 62,6 мың адам;
- көп балалы және көп балалы аналар – 113,3 мың адам.
Бұл ретте құжат кезекке тұрған жаңа адамдар үшін тіркеудің негізгі талабы болып саналатын меншік құқығындағы тұрғын үйдің болмауы мерзімін 5 жылдан 10 жылға дейін ұлғайту ұсынылады.
Оқи отырыңыз: Қазақстан баспана қолжетімділігі бойынша 44-орында
Кезекте тұрғандарды түгендеуді тоқсанына кемінде бір рет "Отбасы Банкі" сайтында жариялау арқылы өткізу жоспарлануда. Бұрын жылына бір рет қана жүргізілетін. Ағымдағы кезекте тұрғандардың заң талаптарына сәйкестігін талдау 646 мың азаматтың ішінде кезекте тұрған 232 мың адам есептен шығаруға жататынын көрсетті.
